Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Orta Asya ülkeleriyle işbirliğini artırma hedefiyle dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Ulaşım, ham madde, temiz enerji gibi kritik alanlarda işbirliğini derinleştireceklerini belirten von der Leyen, bu ilerlemeyi hızlandırmak adına 12 milyar avro değerinde bir Küresel Geçit yatırım paketi hazırladıklarını duyurdu. Bu yatırım, bölgedeki ekonomik ve stratejik dengeleri önemli ölçüde etkileyebilir.

Yeni Bir Dönem mi Başlıyor?

Özbekistan'ın Semerkant şehrinde düzenlenen ilk AB-Orta Asya zirvesinde konuşan von der Leyen, AB'nin Orta Asya ülkeleriyle uzun soluklu ilişkilerde yeni bir sayfa açmak istediğini vurguladı. "Bugün bir dönüm noktasındayız," diyen von der Leyen, küresel engellerin yatırımları yeniden şekillendirdiği veya durdurduğu bir dönemde, Orta Asya'nın stratejik konumunun küresel ticaret yollarını ve yatırım akışlarını canlandırabileceğini belirtti. Yeni yatırımların ekonomileri güçlendireceği ve yeni dostluklar kuracağı inancını dile getirdi.

Von der Leyen, "Biz Avrupalılar, 1000 yıllık tarihinizin bu yeni bölümünde sizlerle ortak olmak istiyoruz. Bu yüzden bugün Orta Asya ve Avrupa arasında yeni bir stratejik ortaklık kuruyoruz," ifadelerini kullandı. Bu yeni ortaklığın, iki bölge arasında daha derin bağlar kuracağını, enerji, güvenlik, dijitalleşme ve turizm gibi sektörlerde işbirliği fırsatlarını artıracağını ve insanları bir araya getireceğini sözlerine ekledi.

Yatırım Paketi Neleri Kapsıyor?

AB'nin Küresel Geçit yatırım programının Orta Asya'ya odaklandığını hatırlatan von der Leyen, geçen yıl Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru'na 10 milyar avro taahhüt edildiğini belirtti. 2025'te Özbekistan'da koridor için özel finansman sağlayacak ve ilerlemeyi değerlendirecek yeni bir yatırımcı forumu düzenleneceğini de duyurdu. Altyapının yanı sıra, Orta Asya ve Güney Kafkasya ülkeleri arasında sorunsuz sınır geçişlerinin de Karadeniz'e ulaşım için kritik olduğunu vurguladı. Ermenistan'ın Türkiye ve Azerbaycan ile sınırlarını açmasının, Avrupa ile Orta Asya'yı daha da yakınlaştırabileceğine dikkat çekti.

Ham Madde İşbirliği

AB ile Orta Asya ülkelerinin kritik ham maddeler konusunda daha fazla işbirliği yapacağını belirten von der Leyen, bölgenin küresel manganez rezervlerinin %40'ına sahip olduğunu ve lityum, grafit gibi önemli kaynaklara ev sahipliği yaptığını vurguladı. Bu ham maddelerin gelecekteki küresel ekonominin can damarı olduğunu belirten von der Leyen, Avrupa'nın bu konuda yerel endüstrileri geliştirmekte ortak olmak istediğini ve katma değerin yerel olması gerektiğini ifade etti. "Birlikte, madencilikten rafineriye, yeni araştırma laboratuvarları açmaktan yerel işçileri eğitmeye kadar ham madde değer zinciri boyunca yerel endüstriler inşa edebiliriz. Uzun vadeli bir ortaklık kurmak istiyoruz," dedi.

AB ve Orta Asya'nın ulaşım koridoru, ham maddeler, temiz enerji ve dijital bağlantı gibi öncelik alanlarında büyük potansiyele sahip olduğunu ifade eden von der Leyen, 12 milyar avro değerindeki Küresel Geçit yatırım paketiyle Orta Asya'da yeni projelerin başlatılacağını ve bölgenin kalkınmasına önemli katkılar sağlanacağını belirtti.

Bu dev yatırım paketi, AB'nin Orta Asya ile ilişkilerini yeni bir boyuta taşıma arzusunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Bölgedeki ekonomik kalkınmayı desteklemenin yanı sıra, stratejik işbirliğini de güçlendirmeyi hedefleyen bu adım, Orta Asya ülkeleri için önemli fırsatlar sunarken, küresel siyasette de dengeleri değiştirebilecek potansiyele sahip.