Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'nden (IfA) gökbilimciler, evreni oluşturduğu varsayılan Büyük Patlama'dan sonraki en güçlü kozmik patlamaları keşfetti. "Ekstrem nükleer geçişler" (ENT) olarak adlandırılan bu olağanüstü olaylar, Güneş'ten en az üç kat daha büyük kütleye sahip yıldızların, devasa bir kara deliğe çok yaklaşarak parçalanmasıyla ortaya çıkıyor. Bu yıkım, 100 süpernovadan daha fazla enerji açığa çıkararak, çok uzak mesafelerden bile görülebilecek kadar büyük bir enerji salınımına yol açıyor.

ENT'ler: Yeni Nesil Kozmik Canavarlar

Bu hafta Science Advances dergisinde yayınlanan çalışmaya liderlik eden Jason Hinkle, "Yıldızların kara delikler tarafından parçalandığı olayları 10 yıldan uzun süredir izliyoruz. Ancak bu ENT'ler farklı canavarlar. Normalde gördüğümüzden neredeyse 10 kat fazla parlaklığa ulaşıyorlar," dedi. Hinkle, ENT'lerin aynı zamanda yıllarca parlak kaldığını ve bilinen en parlak süpernova patlamalarının enerji çıktısını bile aştığını vurguladı.

Araştırmacılara göre bu devasa patlamalar galaksilerin merkezlerinde meydana geliyor ve daha önce bilinen herhangi bir olaydan daha fazla enerji yayıyor. Elde edilen verilere göre, şimdiye kadar incelenen en enerjik ENT olan Gaia18cdj, bilinen en güçlü süpernovalardan 25 kat daha fazla enerji saldı. Tipik bir süpernova, Güneş'in 10 milyar yıllık yaşamında ürettiği kadar enerjiyi bir yılda salarken, ENT'ler bu miktarın 100 katını aynı sürede yayabilir.

Keşfin Arkasındaki Bilim

Bu sıra dışı olaylar ilk olarak, Hinkle'ın Avrupa Uzay Ajansı'na ait Gaia misyonundan gelen verileri sistemli olarak incelemesiyle fark edildi. Bilinmeyen geçici ışık patlamaları üzerine yaptığı taramada gökbilimci, galaksilerin merkezlerinden yayılan ve diğer geçici olaylardan farklı olarak yıllarca süren iki olağanüstü parlamaya rastladı.

Çalışmanın yazarlarından Benjamin Shappee, keşfin önemine dikkat çekerek şunları söyledi: "Bu olaylar, uzak galaksilerdeki süper kütleli kara delikleri incelemek için çok değerli bir araç. O kadar parlaklar ki, evrenin çok uzak bölgelerinden bile gözlemlenebiliyorlar. Astronomide uzaklara bakmak, geçmişe bakmak demektir."

• ENT'ler, süpernovalardan çok daha parlak ve uzun ömürlüdür.
• Galaksilerin merkezlerinde meydana gelirler.
• Süper kütleli kara delikleri incelemek için kullanılabilirler.

Bu keşif, evrenin en uç noktalarındaki olayları anlamamıza yardımcı olurken, kara deliklerin ve yıldızların etkileşimleri hakkında da yeni bilgiler sunuyor. ENT'ler, gelecekteki araştırmalar için heyecan verici bir alan oluşturuyor ve evrenin derinliklerindeki sırları aydınlatma potansiyeli taşıyor.